مقاله نظریه‌ سازمان های‌ یادگیرنده‌

یک مرور مختصر و اولیه در میان نوشته های صاحبنظران، محقق را با تعاریف متعدد و متفاوتی از سازمان یادگیرنده مواجه می سازد. در این میان، مقاله حاضر سعی دارد تا به عناصر و مفاهیم اساسی مشترکی که در تعاریف ارائه شده بپردازد و تعریفی از سازمان یادگیرنده ارائه کند که حداکثر وفاق اندیشمندان این عرصه پیرامون آن وجود داشته باشد. اما قبل از پرداختن به تعریف سازمان یادگیرنده، لازم است تا مفهوم یادگیری سازمانی، که مفهومی اساسی و پایه ای است، به دقت تعریف و تفاوت ظریف آن با سازمان یادگیرنده تشریح شود.

یادگیری سازمانی

مفهوم یادگیری سازمانی به لحاظ زمانی قبل از سازمان یادگیرنده توسعه داده شده است. کار جدی محققین پیرامون یادگیری سازمانی زمینه ساز شکل گیری نظریه سازمان یادگیرنده بوده است. یادگیری سازمانی به طور فزاینده ای در میان سازمانهایی که به افزایش مزیت رقابتی، نوآوری و اثربخشی علاقمندند، مورد توجه ویژه قرار گرفته است. آرجریس و شون، که دو تن از پژوهشگران اولیه در این زمینه هستند، یادگیری سازمانی را به عنوان کشف و اصلاح خطا تعریف می کنند. به نظر فایول ولایلز، یادگیری سازمانی فرایند بهبود اقدامات از طریق دانش و شناخت بهتر است. داجسون یادگیری سازمانی را به عنوان روشی که سازمانها ایجاد، تکمیل و سازماندهی می کنند تا دانش و جریانهای عادی کار دررابطه با فعالیت هایشان و در داخل فرهنگ هایشان و همچنین کارایی سازمان را از طریق بهبود بکارگیری مهارتهای گسترده نیروی کارشان، انطباق داده و توسعه بخشند، تعریف می کند. ...

زمینه های شکل گیری نظریه سازمان یادگیرنده

به عقیده پیتر ام. سنج، نظریه پرداز اصلی سازمان یادگیرنده، انسانها برای یادگیری طراحی شده اند. هیچکس اعمال اساسی مورد نیاز کودکان را به آنها نمی آموزد، بلکه آنها خود به کمک حس عمیق کنجکاوی و آزمایش کردن که در درون خود دارند، راه رفتن، صحبت کردن و... را یاد می گیرند. متاسفانه، سازمانها در جوامع امروزی غالبا به کنترل کردن به جای یادگیری تمایل دارند. این سازمانها افراد را به خاطر کارکردن برای دیگران مورد تشویق قرار می دهند و نه به دلیل بهره گیری از کنجکاوی طبیعی و انگیزه فطری یادگیری در وجودشان. افراد از زمان کودکی در اولین برخورد خود با سازمانی به نام مدرسه می آموزند که کار آنها، یافتن پاسخ صحیح و اجتناب از خطاست، و این بازی در دوره های متمادی عمر انسانها و به هنگام کار برای سازمانهای متفاوت به صورت یکسان در جریان است.

طول عمر بسیاری از مؤسسات حتی به اندازه نصف عمر طبیعی یک انسان نمی باشد. نتیجه یک بررسی که در سال 1983 میلادی توسط شرکت شل صورت گرفت، حاکی از این بود که یک سوم شرکتهایی که در سال 1970 میلادی جزو 500 شرکت بزرگ دنیا بوده اند، محو شده و از بین رفته اند. در همین مطالعه تخمین زده شده است که طول عمر متوسط عظیم ترین بنگاه های اقتصادی کمتر از چهل سال بوده است . به نظر پیتر سنج مشکل اصلی دست به گریبان سازمانهای امروزی اینست که آنها اغلب به صورت یک کل قادر به شناسایی تهدیدها و اثرات آنها نبوده و از خلق گزینه ها و راه حلها عاجزند، به بیان دیگر سازمانها در یادگیری دچار مشکل هستند. حتی موفقترین سازمانها در صورتی که دچار فقر یادگیری باشند، با وجود اینکه به حیات خود ادامه خواهند داد، هرگز تمامی قابلیتهای خود را به منصه ظهور نخواهند رساند. ...

مدیریت در سازمانهای یادگیرنده

سازمانهای یادگیرنده واقعی؛ به طور فعالانه ای با طراحی اصولی و نه بر مبنای شانس و تصادف فرایند یادگیری را مدیریت می کنند. سازمانهای یادگیرنده مدیریت فرایند یادگیری را از طریق پنج فعالیت عمده زیر انجام می دهند: حل مسئله به طریق سیستماتیک، آزمایش کردن با شیوه های جدید، یادگیری از تجارب و گذشته سازمان، یادگیری از تجارب و شیوه های نوین مورد استفاده دیگر سازمانها، و انتقال سریع و مؤثر دانش در پیکره سازمان. با ایجاد سیستمها و فرایندهایی که از این فعالیتها پشتیبانی به عمل آورند و آنها را در بافت عملیات روزمره سازمان نهادینه کنند، سازمانها می توانند یادگیری را با اثربخشی بیشتری مدیریت کنند.

1- حل مسأله به طریق سیستماتیک: این فعالیت که اولین و زیربنایی ترین فعالیت برای مدیریت فرایند یادگیری سازمانی است تا حد زیادی مبتنی بر فلسفه و شیوه های مدیریت کیفیت است. ایده های زیربنایی و پذیرفته شده در این فعالیت عبارتند از:

- اعتماد کردن به شیوه های عملی، به جای حدس و گمانه زنی، برای تجزیه و تحلیل مسائل. این ایده اولین بار توسط پروفسور ادوارد دمینگتحت عنوان چرخه برنامه، اجرا، آزمون، عملمعرفی شده است، ولی شکل آشنای آن همان ایده تولید فرضیه - آزمون فرضیه است.

...

فهرست مطالب مقاله

مقدمه

تعاریف

انواع یادگیری

زمینه های شکل گیری نظریه سازمان یادگیرنده

نظریه سازمان یادگیرنده

کشش خلاق : اصل تلفیق کننده

نقشهای جدید

رهبر به عنوان طراح

رهبر به عنوان معلم

رهبر به عنوان خدمتگزار

مهارتهای جدید

ساختن دورنمای مشترک

نمایان ساختن و آزمون مدلهای ذهنی

تفکر سیستمی

ابزارهای جدید

الگوهای سیستمی پایه

ترسیم شقوق متعارض استراتژیک

روش ستون سمت چپ برای نمایان کردن مدلهای ذهنی

نقد نظریه پیتر سنج

معنای واقعی سازمان یادگیرنده

مدیریت در سازمانهای یادگیرنده

اندازه گیری یادگیری

یادداشتها

فهرست منابع